Między grodami kasztelańskimi wymienionymi przez papieża Hadriana IV (adresatem był wrocławski biskup Walter) wymieniony został gród Cieszyn – to pierwsza wzmianka historyczna dotyczącego miasta, które przez ponad 600 lat było siedzibą księstwa. Choć historycy pewni są, iż okolice Cieszyna już w X wieku były częścią państwa polskiego, do powstania księstwa doszło dopiero w roku 1290. Wówczas to, w wyniki sporów o dziedzictwo po zmarłym Bolesławie Krzywoustym, doszło do podziału Księstwa Opolskiego. Założycielem cieszyńskiej dynastii Piastów a zarazem pierwszym księciem na Cieszynie był Mieszko. Był on także władcą Zatoru i Oświęcimia. Ze względu na położenie geograficzne miasto zawsze utrzymywało liczne kontakty z Czechami (także poprzez stosunek lenny wobec władców Czech), w XIII wieku pojawili się tu także osadnicy niemieccy. Historia Cieszyna to także dzieje współistnienia różnych religii: w XVI wieku jako obowiązującą religię wprowadzono wyznanie luterańskie, rządy Habsburgów (od połowy XVII wieku) oznaczały nawrót do katolicyzmu.
