Zbigniew Markowski
CUDOWNY OBRAZ
Z Tarnowskich Gór do Piekar co roku podąża jedna z najstarszych pielgrzymek ślubowanych na świecie. Historia pielgrzymki rozpoczęła się w 1676 roku, gdy po bezskutecznych modłach do innych świętych – za wstawiennictwem Piekarskiej Pani ustąpiła epidemia cholery. Miasto ślubowało wówczas co roku udawać się z dziękczynną procesją do obrazu i obietnicy tej dotrzymuje do dziś. Cudowną moc wizerunkowi Matki Boskiej Piekarskiej potwierdzono w 1680 roku, gdy w czeskiej Pradze – po wprowadzeniu wizerunku z Piekar w uroczystej procesji do katedry – ustąpiła zaraza pustosząca gród nad Wełtawą. Podczas wojny północnej w 1702 roku obraz znalazł się w Opolu, liczne konflikty zbrojne sprawiły bowiem, że w niewielkich Piekarach znajdował się on w ciągłym zagrożeniu; dziś w bazylice oglądamy więc kopię.
Bazylikę w której przechowuje się obraz konsekrowano w 1849 roku, jest to kolejna świątynia zlokalizowana w tym miejscu. Budowla jest mieszaniną różnych stylów architektonicznych z przewagą neoromańskiego. Charakterystyczne są dwie widoczne z dala wieże. Wchodząc do świątyni odnosi się wrażenie, iż jest to kościół trzynawowy. Faktycznie jest jednonawowy, z sześcioma wnękami na ołtarze boczne. Według planów niestrudzonego kapłana który był motorem budowy, księdza Ficka miał to być kościół obszerny ze względu na pielgrzymki. Mimo to już po 40 latach trzeba było go rozbudować, między innymi o wnęki ołtarzowe. Oficjalną nazwa świątyni to Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja.
OSTATNIA NIEDZIELA MAJA
Piekary Śląskie są – zgodnie ze stwierdzeniem przedwojennego biskupa Augusta Hlonda – sercem Górnego Śląska – najważniejszym miejscem pielgrzymkowym. To tu w każdą ostatnią niedzielę maja przychodzą wielotysięczne pielgrzymki mężczyzn do Matki Miłości i Sprawiedliwości Społecznej, w sierpniu – przed obliczem Piekarskiej Pani licznie gromadzą się pątniczki. W latach socjalizmu pielgrzymki do Piekar stawały się manifestacjami przywiązania do katolicyzmu, wielokrotnie do pielgrzymów zwracał się tu – jeszcze jako biskup – papież Jan Paweł II. Z listem do pątników zwraca się także zwyczajowo aktualny papież: list odczytywany jest z kalwaryjskiego wzgórza – w maju 2008 roku wysłuchało go niespełna sto tysięcy wiernych.
Pielgrzymki Mężczyzn i Młodzieńców nie mają tak długiej tradycji jak tarnogórska pielgrzymka ślubowana – odbywają się od kilkudziesięciu lat. Wrosły już jednak mocno w charakter miasta i sprawiają, że Piekary coraz bardziej przypominają światowe ośrodki kultu maryjnego – także za sprawą rozbudowującego się zaplecza turystycznego.
CIASNA ALE PIĘKNA
Pomysłodawcą budowy kalwarii w Piekarach był (podobnie jak w przypadku bazyliki) ksiądz Alojzy Ficek – znany także z bardzo skutecznych krucjat antyalkoholowych. Obiekt znacznie różni się od tego, co widzą odwiedzający inne polskie kalwarie: naszą wciśnięto dosłownie na niewielkim obszarze w samym środku miasta. Różnica jest jeszcze jedna – piekarskiej kalwarii nie ufundował – jak to często bywało – możny magnat, wzniesiona została staraniem samych wiernych. Na terenie kalwaryjskiego wzgórza znajduje się 14 kaplic – stacji Drogi Krzyżowej. Zbudowane są w różnych stylach architektonicznych i w urozmaiconym układzie urbanistycznym. Istnieje też wiele innych kaplic przedstawiających sceny z ostatnich dni Odkupiciela, a więc scenę przed wyrokiem wydanym przez Poncjusza Piłata.
Są także tak zwane gradusy czyli stopnie (schodki). Jest też kaplica świętej Heleny i grób Matki Bożej; dwukondygnacyjny pałac Kajfasza. W części górnej przedstawiono scenę z przesłuchania zaś w dolnej, przypominającej areszt, znajduje się postać związanego Chrystusa przetrzymywanego tam do ostatniego dnia. W kaplicy tej są ponadto witraże z historycznymi scenami jak zaparcie się św. Piotra. Dwupoziomową także budowlą jest kaplica Piłata. Tuż obok – gradusy do złudzenia przypominające słynne Scala Sancta w Stolicy Piotrowej, a nawiązujące do schodów w jerozolimskim pałacu Poncjusza Piłata. Jest też kaplica przypominająca okazałym wyglądem królewski pałac Heroda. W jej wnętrzach – pomieszczeniach i niszach bocznych ukazano wydarzenia z czasów panowania władców żydowskich – Heroda Wielkiego, Heroda Antipasa, Heroda Agrypy.
Bazylikami nazwane są najdawniejsze, wczesnochrześcijańskie świątynie takie jak bazylika ku czci św. Piotra wzniesiona na Watykanie przez cesarza Konstantyna. Ale słowo „bazylika” ma i inne znaczenia. Dla architektów bazyliką jest kościół, w którym nawy boczne są węższe od nawy głównej, a sama nawa główna ma własne, naturalne oświetlenie umieszczone nad dachami naw bocznych. Najbardziej rozpowszechnione wytłumaczenie tego terminu mówi, że to kościół szczególnie uprzywilejowany. Spośród siedmiu bazylik w Rzymie, cztery są szczególnie ważne – nazwano je więc bazylikami większymi czyli patriarchalnymi. W Polsce tytuł ten posiadają między innymi kościół ojców Paulinów na Jasnej Górze i bazylika Mariacka w Krakowie. W Piekarach mamy bazylikę mniejszą z nadania papieża Jana XXIII. Uroczystość nadania tytułu odbyła się 1 grudnia 1962 roku. Tytuł bazyliki mniejszej posiadają znane ośrodki kultu maryjnego: Fatima, Kevelaer, Lourdes, Mariazell, Ottobeuren czy Werl.
Wyświetl większą mapę
