Zbigniew Markowski
MUZEUM U DOMINIKANEK
Klasztor dominikanek w dawnym Raciborzu wyróżniał się nie tylko surową regułą, ale i dość pokaźnym majątkiem. W 1306 roku, przeczuwając bliską śmierć książę Przemysł nie tylko powiększył dotychczasowe zapisy na rzecz zakonu, lecz także wskazał miejsce budowy klasztoru – tuż przy bramie świętego Mikołaja. Wzniesiono tam także okazałą kaplicę Świętego Ducha, gdzie spoczywają doczesne szczątki raciborskich Piastów. Zmienne koleje losu doprowadziły do likwidacji zgromadzenia w 1810 na mocy pruskiej sekularyzacji, kiedy majątek zakonu przekazano parafii ewangelickiej. Choć dominikanki do Raciborza już nie wróciły, kaplica służy miastu także i dziś: od 1938 roku w jej murach swoją siedzibę znalazło muzeum. Jedynie prezbiterium zachowało swój pierwotny kształt – wraz z dwoma renesansowymi freskami: zesłanie Ducha Świętego oraz Salve Regina.
Wystawione w prezbiterium eksponaty przebyły niezwykle krótką drogę – zaledwie kilku metrów, bo wykopano je właśnie w tym miejscu. Prowadzone od 1981 roku prace archeologiczne przyniosły bogaty plon: otwarto miejsca pochówku 30 możnowładców, w tym ostatniego, zmarłego w 1521 roku ostatniego księcia raciborskiego z rodu Czeskich Przemyślidów – Walentyna. W jego grobie naukowcy znaleźli złamany (najprawdopodobniej w czasie pogrzebowego rytuału) miecz. W miejscach pochówków znajdowały się także pierścienie i naczynia.
RACIBORSKA EGIPCJANKA
Pani Dżed – Amonet – ius – anch zmarła w wieku około 20 lat, była mężatką, prawdopodobnie urodziła dwójkę dzieci, była córką dostojnika w staroegipskich Tebach. Jej drugie życie – już po śmierci i zmumifikowaniu niemal trzy tysiące lat temu – pełne jest podróży i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Na fali zainteresowania naukami przyrodniczymi w połowie XIX wieku doczesne szczątki Egipcjanki zostały wydobyte i sprzedane; dla utrzymania wysokiej ceny przez dłuższy czas mumii nie odwijano z bandaży. Zrobił to dopiero związany poprzez posiadłości z Raciborzem baron Anzelm von Rothschild. Podobno mumia miała być ślubnym prezentem dla małżonki barona, jednak – cóż – dar nie spodobał się oblubienicy i w końcu (1861) trafił do raciborskiego gimnazjum ewangelickiego, które od kilkudziesięciu lat miało już swoje muzeum. W Raciborzu Dżed widziało niewielu – pierwszy duży pokaz odbył się dopiero w 1909 roku, po przewiezieniu jej do Gliwic.
Niemal całe lata siedemdziesiąte dwudziestego wieku raciborska mumia spędziła w Warszawie: wypożyczono ją Muzeum Narodowemu, później jeszcze raz opuściła miasto, by – w celach konserwatorskich – mogli zająć się nią specjaliści z Krakowa. Dziś Dżed – Amonet jest perłą zbioru pod nazwą „W Domu Ozyrysa”. Raciborskie muzeum szczyci się także doskonałą kolekcją sztuki od XV do XVIII wieku; swoim pięknem urzeka rzeźba przedstawiająca świętą Gertrudę.
CZĘŚĆ DRUGA NA CHOPINA
O ile w klasztornej części Muzeum przy ulicy Gimnazjalnej oglądamy eksponaty związane z archeologią i sztuką, o tyle obiekt przy ulicy Chopina prezentuje zbiory etnograficzne oraz historyczne. Historia jest tu jednak obecna raczej za sprawą przedmiotów życia codziennego – takich jak pochodzące z XIX i początków XX wieku narzędzia wiązane ze stomatologią. To doskonałe świadectwo odwagi naszych przodków, którzy zawartość swojej jamy ustnej musieli udostępniać iście katowskim akcesoriom. Warto zwrócić uwagę na przedmioty wchodzące w skład wystawy obrazującej życie obrzędowe mieszkańców okolic górnego biegu Odry: znajdziemy tutaj topioną na wiosnę Marzankę, goik, wielkopostne kołatki, pisanki wielkanocne oraz cały zestaw przebrań związanych z kolędowaniem na dawnej raciborskiej wsi oraz bożonarodzeniowe betlejki.
Tytuły kolejnych wystaw stałych to: Śladami człowieka prehistorycznego, Racibórz w średniowieczu, Cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej w Samborowicach 1200 – 400 p.n.e. W dorobku Muzeum znajdują się też niezliczone wystawy czasowe, poświęcono je (między innymi): Raciborzowi w 1945 roku, strojom ludowym, dawnej pocztówce miejskiej, zbiorom ceramicznym, eksponatom związanym z pocztą, pszczelarstwem, wojskowością czy wizerunkom świętych.
Muzeum w Raciborzu jest jednostką organizacyjną gminy – podstawowe działy, w których skupia się praca placówki to archeologia, etnografia, historia oraz sztuka i rzemiosła artystyczne. Muzeum ma także dział oświatowy a także pracownie: fotograficzna i techniczna. Aż dwadzieścia z trzydziestu tysięcy eksponatów należących do Muzeum to zbiory archeologiczne – najstarsze pochodzą z neolitu. W edukacyjnej ofercie Muzeum znajdziemy kilkadziesiąt tematów: między innymi dotyczące życia Josepha von Eichendorffa – urodzonego w podraciborskiej wsi poety doby romantyzmu. Placówka organizuje konkursy oraz imprezy kulturalne.
Wyświetl większą mapę
