Oskar Kawka
W STARYM SPICHLERZU
Muzeum miejskie w Siemianowicach Śląskich leży na obrzeżach parku wchodzącego niegdyś w skład kompleksu pałacowo-parkowego, którego początki sięgają XVII wieku i który został założony przez rodzinę Mieroszewskich. Dawniej w XVIII – wiecznym budynku mieścił się spichlerz. Natomiast do lat 70-tych budynek wchodził w skład PGR-u. Muzeum powstało z inicjatywy założonego w 1966 roku Towarzystwa Miłośników Siemianowic. Zadaniem Towarzystwa było zbieranie pamiątek związanych z Siemianowicami, tutejszymi zakładami pracy. Towarzystwo dbało o miejsca pamięci związane z powstaniami śląskim czy drugą wojną światową. W latach 70-tych z inicjatywy: Ireny Turczyńskiej, Krystyny Migały, Alfreda Barnasia, Danuty Dryndy, Bronisławy Krzyżańskiej, Zbigniewa P. Szandara i Antoniego Halora – Towarzystwo zwróciło się do ówczesnych władz województwa z prośbą o powołanie miejskiego muzeum. Niestety decyzja władz była odmowna. To jednak nie zniechęciło zarówno organizatorów, jak i zwykłych mieszkańców Siemianowic. Akcja zbieranie pamiątek, które mogły by zasilić zbiory planowanego muzeum przybrała na sile. Zarówno osoby prywatne jak i izby tradycji narodowej działające przy zakładach pracy – kopalni „Michał” i „Siemianowice”, huty „Jedność”, Siemianowickiej Fabryki Śrub i Nitów, Śląskich Zakładów Przemysłu Cukierniczego „Hanka” oraz Zakładów Remontowych „Kotłomontaż” – przyłączyły się do tej inicjatywy, co pozwoliło w 1974 roku otworzyć Miejską Izbę Regionalną.
Otwarcie Izby miało miejsce 21 lipca 1974 roku, a pierwszą zorganizowaną wystawą, była wystawa etnograficzna, prezentująca elementy wystroju tradycyjnych mieszkań górnośląskich z połowy XIX wieku. Zorganizowano również czasową wystawę „Polski Plakat Polityczny” oraz wystawę dokumentalną „Siemianowice w Polsce Ludowej”. W muzeum przez lata starano się przedstawić zmiany zachodzące w Siemianowicach, regionie i Polsce z perspektywy lokalnej. Jedną z ważniejszych wystaw była zorganizowana w 1982 roku wystawa historyczna „Tobie Polsko” pod kierownictwem dr. Zdzisława Janeczka. Pod wpływem przemian politycznych w kraju na przełomie lat 80-tych i 90-tych obiekt został przemianowany na Muzeum Społeczne, zorganizowano w nim galerię „Po Schodach” w której wystawiane były prace fotograficzne, czy plastyczne lokalnych artystów. Ostateczną formę organizacyjną muzeum przyjęło na mocy uchwały Rady Miasta w 1991 roku i zostało mianowane jako Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich.
HISTORIA MIASTA W JEDNYM MIEJSCU
Obecnie muzeum posiada cztery działy, w obrębie których zorganizowano jego działalność. Dział historyczny zajmuje się zbieraniem i opracowywanie pamiątek z historii Siemianowic Śląskich i regionu. Znajdziemy tutaj pamiątki i dokumenty po Wojciechu Korfantym, fotografie przedstawiające działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, sztandary z okresu powstań śląskich i sztandary harcerskie, czasopisma w języku niemieckim i polskim wydawane na początki XX wieku, czy pamiątki po działalności NSZZ Solidarność z okresu stanu wojennego. Dział sztuki zajmuje się zbieranie dzieł i organizowaniem wystaw śląskich artystów. Na terenie muzeum znajdują się dwie galerie: „Po Schodach” oraz Galeria Multimedialna „Piwnica”. Muzeum organizuje także Siemianowickie Plenery Plastyczne, na których powstają kolejne prace.
OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA
W galerii „Po Schodach” obecnie znajduje się wystawa poświęcona siemianowickiemu pisarzowi i malarzowi Antoniemu Halorowi, autorowi „Opowieści Miasta z Rybakiem w Herbie”. Wśród eksponatów znajdują się elementy wyposażenia gabinetu artysty, natomiast na ścianach możemy podziwiać zilustrowane miejskie legendy, wraz z fragmentami książki Antoniego Halora. Sama książka powinna zaciekawić każdego miłośnika legend, strachów i dziwów. Jak możemy się z niej dowiedzieć przez lata w Siemianowicach zgromadził się cały panteon przerażających kreatur i zjaw. Wśród nich znajdziemy utopca, wampira, czy Białą Damę. Z racji miejsca w jakim znajduje się muzeum, na uwagę zasługuje Legenda o Czarnej Karocy. Antoni Halor pisze:
„W nocy, gdy zegar wybija godzinę dwunastą, zwłaszcza w okresie Wielkiego Postu i Adwentu, do Chorzowa Starego, od strony siemianowickiego parku zamkowego nadjeżdża czarna karoca zaprzężona w cztery czarne konie. Przy cmentarzu zatrzymywała się, z karocy wychodził jakiś człowiek w czerni, który przez długą chwilę klęczał pod murem, po czym przed godziną pierwszą wracał do Siemianowic. Niektórzy mówią, że był to hrabia Siemianowic, który musiał pokutować za jakiś straszliwy grzech. Spod kopyt koni strzelały iskry, a z ich nozdrzy wydobywał się ognisty dym. Kto spotkał wóz, albo na niego patrzył, ten był przez dni ślepy.”
Dział etnografii prezentuje elementy kultury agrarnej i przemysłowej. Dawne elementy wyposażenia wnętrz, śląskie stroje ludowe, tradycyjne chusty, narzędzia stolarskie, rolnicze i kowalskie. W muzeum organizowane są spotkania naukowe, wykłady i prelekcje np. z cyklu Akademii Muzealnej dla słuchaczy Siemianowickiego Uniwersytetu III Wieku, wernisaże, spotkania literackie, koncerty muzyki klasycznej, jazzowej i poezji śpiewanej.
Muzeum Miejskie pozwala zapoznać się z historią Siemianowic Śląskich, od czasów kiedy to w poszczególnych wioskach, leżących na tych terenach, ludzie zajmowali się rolnictwem, przez historię uprzemysłowienia regionu, poprzez czasy powstań śląskich, aż do w zasadzie współczesnych wydarzeń. Na uwagę zasługuje wystawa „Czyn Zbrojny Górnoślązaków w XX wieku” ukazująca pamiątki powstańcze, dokumenty z tego okresu, oraz przedstawia sylwetki zasłużonych powstańców. W muzeum znajduje się także wystawa rzeźby w węglu, oraz elementów związanych z pracą w kopalni oraz kultury górniczej. Warto także zobaczyć tak zwaną czarodziejską komnatę, której ściany pokryte są czarno białymi kwadratami – tak zwanym kodem QR – za pomocą smartfonu, możemy ujrzeć ukryte przed naszymi oczami, wzory, kwiaty, ozdoby czy elementy zastawy. W budynku muzeum znajdują się także pub oraz znana od wielu lat w Siemianowicach restauracja Piast, więc nawet przyjeżdżający z daleka mogą być spokojni o swoje kubki smakowe.
Wyświetl większą mapę
