Wybudowany w 1861 roku Kościół św. Jana jest budowlą stosunkowo młodą w porównaniu do wielu innych zabytków sakralnych, które zachowały się na Śląsku, jednakże historia budowniczych świątyni, mikołowskich ewangelików, sięga aż XVI wieku. W 1555 roku władca Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Karol V Habsburg, zwołał rokowania pokojowe w Augsburgu w celu zakończenia sporów religijnych powstałych pomiędzy książętami niemieckimi. W wyniku zapoczątkowanej przez Marcina Lutra reformacji i wykształcenia się nowych nurtów chrześcijaństwa, władcy niemieccy podzielili się na dwa wrogie koalicje – katolików i protestantów. By złagodzić napięcia i zapobiec dalszym konfliktom, cesarz Karol ustanowił ograniczoną wolność religijną i zgodził się na pewne ustępstwa oraz na rozszerzenie autonomii książąt. Wprowadzono, między innymi, zasadę „cuius regio, eius religio” („czyja władza, tego religia”) nadającą władcom prawo do wyboru wyznania i narzucania przyjętej religii ich poddanym. W oparciu o to prawo władca ziemi pszczyńskiej (w skład której wchodził dzisiejszy Mikołów), baron Karol von Promnitz, ustanowił luteranizm jako religię państwową, wypierając lokalnych duchownych katolickich i zastępując ich luteranami.
