Marcin Orzadowski
Tajemnicza ostoja przemysłowej historii
W malowniczej scenerii Górnego Śląska, pośród lasów i jezior, leży niewielka wieś Palowice. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się spokojnym zakątkiem, kryje w sobie niezwykły skarb przemysłowej przeszłości – zabytkową wieżę wsadową, znaną również jako gichta huty Waleska. Ta majestatyczna konstrukcja to nie tylko świadectwo dawnej potęgi przemysłu, ale również fascynujące miejsce, które przenosi nas w czasie do epoki, kiedy huty i fabryki stanowiły serce Śląska.
Palowice to urokliwa wieś położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim. Otoczona przez malownicze tereny, w tym liczne lasy i stawy, Palowice oferują idealne warunki do wypoczynku na łonie natury. Miejscowość ta, choć niewielka, ma swoje niepowtarzalne uroki i stanowi doskonałą bazę wypadową do zwiedzania okolicznych atrakcji.
Gichta Huty Waleska
Wieża wsadowa, znana również jako gichta huty Waleska, to imponująca pozostałość po dawnej hucie żelaza. Gichta została wybudowana w 1830 r. Ma 15 m wysokości, rozmiar wnętrza: 7,75 m na 6,10 m, wymiar zewnętrzny to 8,70 m na 6,85 m, a grubość murów wynosi do wysokości 5 m od 70 cm do 98 cm. Wieża, zwana gichtą, służyła do wyciągania za pomocą ręcznego dźwigu wsadu – czyli darniowej rudy żelaza, węgla drzewnego i topników – na sporą wysokość, aby zasypać nim zbudowany w pobliżu cylindryczny wielki piec. Budowla powstała na rzucie zbliżonym do kwadratu. Stanowiła kluczowy element procesu produkcji żelaza. Dziś jest jednym z najcenniejszych zabytków techniki na Śląsku i niezwykłą atrakcją turystyczną.
Obok gichty przebiega Szlak Początków Hutnictwa, prowadzący z Żor, przez Szczejkowice, do Rybnika. Krzyżują się tu również liczne ścieżki rowerowe, pozwalające poznać uroki „Pojezierza Palowickiego”.
Z żelaza i ognia
Pierwsze wzmianki o Hucie Waleska pochodzą z początków XIX wieku. Była jedną z najważniejszych hut żelaza w regionie. Nazwę wzięła od imienia córki właściciela – jednego z najwybitniejszych ówczesnych przedsiębiorców – Franza Wincklera. Jej rozwój przypada na czas intensywnej industrializacji Śląska, kiedy to przemysł ciężki przeżywał swój złoty wiek.
Huta Waleska działała nieprzerwanie kilkadziesiąt lat, a ostatecznie została zamknięta w 1855 roku, kiedy to zmiany technologiczne i ekonomiczne doprowadziły do jej stopniowego wygaszenia. Produkowano w niej żelazo sztabowe metodą prymitywnego wytopu z rudy darniowej. Mimo upływu lat, wieża wsadowa zachowała się w doskonałym stanie, stanowiąc dziś unikalny przykład przemysłowej architektury z tamtej epoki.
Zabytkowa wieża wsadowa w Palowicach to miejsce, które zachwyca swoją historią i przemysłowym urokiem. To prawdziwa perła techniki, która przenosi nas w czasie do epoki przemysłowej potęgi Śląska. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem historii, poszukiwaczem przygód, czy po prostu szukasz miejsca na rodzinny wypad – wieża wsadowa w Palowicach z pewnością Cię oczaruje. Spakuj plecak, zaplanuj podróż i zanurz się w fascynujący świat przemysłowej przeszłości Górnego Śląska.
Podróż do Palowic to wygodna wyprawa, którą można odbyć zarówno samochodem, jak i transportem publicznym. Jadąc z Katowic, najlepiej wybrać trasę DK81 w kierunku Żor, a następnie skręcić na DW924 w kierunku Palowic. Droga zajmuje około godziny, a trasa prowadzi przez piękne tereny, które wprowadzają nas w spokojny, sielankowy nastrój. Dla tych, którzy preferują transport publiczny, dostępne są połączenia autobusowe z Rybnika i Żor. Pociągiem można dojechać do Rybnika, skąd kursują autobusy bezpośrednio do Palowic. Podróż komunikacją publiczną jest wygodna i pozwala na podziwianie urokliwych krajobrazów Górnego Śląska.
Wyświetl większą mapę
