Anna Szypura
SKĄD SIĘ WZIĘŁA NAZWA „PATELNIA”?
Plac Stulecia znajduje się na złączeniu trzech charakterystycznych sosnowieckich ulic w samym centrum miasta, zwieńczając ulicę Modrzejowską, która jest ulicą handlową, zawierającą w sobie ogromne ilości różnych sklepów, ulicę Warszawską, nieoficjalnie uznaną za ścisłe centrum, oraz ulicę 3 Maja, czyli drogę, która ułatwia dostęp w różnych kierunkach miasta. Równolegle do niej znajduje się także dworzec kolejowy ze stacją Sosnowiec Główny.
Zanim stał się dzisiejszą „Patelnią”, przeszedł wiele gruntownych zmian. Na przełomie XIX i XX wieku, obszar ten został przeznaczony pod targ. Stąd właśnie wzięła się znana wszystkim mieszkańcom tego miasta charakterystyczna nazwa, a to dlatego, że na samym placu nie było ani jednego drzewa, w tym także żadnego cienia. Otaczały go tylko budynki. Wszystkie stragany stały centralnie na słońcu, zasłaniane jedynie płachtami, bądź blachą, a to powodowało, że na stanowiskach spożywczych dosłownie smażyły się jajka.
HISTORIA ZMIAN PRZEZ LATA
Plac Stulecia istnieje w centrum miasta jeszcze sprzed czasów uzyskania przez Sosnowiec praw miejskich, gdzie na początku stanowił ścisłą część placu dworcowego, choć wtedy jeszcze się tak nie nazywał. We wczesnych latach XX wieku postanowiono zmienić reputację piekielnie gorącego placu, zagospodarowując go klombami, sadzając na środku egzotyczną, dużą palmę, otaczając teren murkiem i ławeczkami, tworząc w ten sposób miejsce do wypoczynku. Mimo wszystko miejsce to wciąż było częścią placu dworcowego, do momentu, kiedy na przełomie lat 60 i 70 – XX wieku została przebudowana ulica 3 Maja. Dworzec i Plac Stulecia przedzieliła dwupasmowa, ruchliwa ulica z torami tramwajowymi pośrodku, a jedynym sposobem na przedostanie się na drugą stronę bez obchodzenia połowy centrum, było stworzone niedługo później podziemne przejście, sięgające przez perony dworca, a kończąc się na ulicy Kilińskiego ok. 500 metrów dalej, choć na samym początku ten podziemny tunel kończył się tylko na peronach dworcowych i pełnił funkcję przejścia na drugą stronę ulicy.
Plac został całkowicie przebudowany na przełomie lat 1998-2001, a za projekt odpowiedzialni byli architekci: Marek Dormus, Zbigniew Hudzik, Ewa i Jerzy Wowczak. Dzięki temu projektowi, podziemne przejście zostało przeciągnięte do ulicy Kilińskiego, jak zostało wyżej wspomniane. Wydłużyło się także o dolne patio, czyli otoczoną czterema ścianami, otwartą od góry gołą, betonową powierzchnię, zajmowaną przez restauracje i bary. Z kolei w 2002 roku na Placu został postawiony Pomnik Jana Kiepury, którego finalny wygląd został rozstrzygnięty konkursem, w którym wzięło udział aż 38 prac. Ostateczna wersja znanego do dzisiaj pomnika została zaprojektowana przez warszawskich artystów Tadeusza Markiewicza i Andrzeja Karwowskiego. Co ciekawe, kopia sosnowieckiego pomnika Jana Kiepury została postawiona także w Krynicy-Zdroju.
Jan Kiepura był urodzonym w Sosnowcu, słynnym na całym świecie śpiewakiem tenorowym i aktorem, nie dziwne więc, że został bohaterem tego miasta. Jego imieniem jest także nazwana, znajdująca się niedaleko rynku szkoła muzyczna, a także położony nieco dalej Miejski Klub im. Jana Kiepury.
Nazwa „Plac Stulecia” nie obowiązywała od samych początków istnienia tego charakterystycznego dla miasta miejsca, lecz została ona wybrana w wyniku plebiscytu mieszkańców 23 maja 2002 roku. I choć „Patelnia” przyjęła się bardziej, oficjalną nazwą jest ta, dzięki której można znaleźć to miejsce na każdej mapie miasta, czy też w internecie.
„PATELNIA” PO NAJNOWSZYM REMONCIE
Od marca 2022 roku na sosnowieckiej Patelni pojawiły się ciężkie maszyny, a cały podziemny teren przed wejściem do podziemnego pasażu został odgrodzony i zasłonięty przed widokiem ciekawskich mieszkańców. Tajemnicze akcje remontowe trwały aż do końca czerwca, ostatecznie odsłaniając zupełnie nowy wizerunek, smutnej, betonowej dziury w ziemi. Ta część placu od czasu jej powstania składała się głównie z płyt, ale po gruntownym remoncie wymieniono nawierzchnię na bardziej wytrzymałą, powstał nowy system odwodnienia i odprowadzania wód opadowych. Miasto wyremontowało plac, posadziło kilka nowych drzew, w tym będącą symbolem miasta – sosnę. Pojawiły się także ławki, dopełniające nowy charakter dolnej części placu. Z kolei na górze, obok Pomnika Jana Kiepury, pojawiły się klomby. Patelnia zmieniła się w oczach Sosnowiczan na o wiele lepszą, jednocześnie utrzymując swój charakterystyczny i nostalgiczny wygląd. Przez te wszystkie zmiany, ciężko jest wciąż nazywać ją „Patelnią”, choć bez dwóch zdań nazwa ta pozostanie w pamięci mieszkańców młodych, jak i tych, którzy pamiętają czasy, kiedy smażyły się na niej jajka.
Ciekawe miejsca na sosnowieckim rynku i w okolicy:
- Sala Widowiskowo-Koncertowa MUZA
- Hotel Warszawski (Hotel Centrum Sosnowiec)
- Centrum Handlowe Plaza
- Cinema City Plaza
- Kino Helios Sosnowiec
- Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Wyświetl większą mapę
