Piotr Bandyk
OD RZEŹBY NA DĘBIE
Cudowna figura Matki Bożej Bolesnej jest otoczona na Podbeskidziu specjalnym kultem. Jej historia sięga końca XVIII wieku, kiedy pojawiły się pierwsze wzmianki o niej odnotowane przez Jana Grzybkowskiego. To on opisał figurę znajdującą się na dębie, nieopodal dworu, którą miejscowa ludność otoczyła szczególną czcią. Tak oto figura potrafiła przetrwać gwałtowne burze i mimo wielu uderzeń piorunów pozostała nietknięta. Wierni w trosce o swoją figurę postanowili w roku 1767 zanieść ją na dwór Adama Pruszyńskiego, dziedzica, który umieścił pietę w swojej przydomowej kaplicy. Wraz z przeniesieniem powstał w okolicy kult figury jako: „Tej, która ogarnięta ogniem pioruna ocalała”.
Wraz z latami i większym kultem figury, społeczność Hałcnowa podjęła dzieło budowy kościoła. Powstawał on w latach 1777 aż do roku 1784 – i to właśnie w tym roku nastąpiło uroczyste poświęcenie kościoła wraz z intronizacją figury Matki Bożej Bolesnej.
MIĘDZY WZGÓRZEM BARK A GÓRKĄ HAŁCNOWSKĄ
Hałcnów swój początek datuje na koniec XIII wieku. Wtedy była to wieś znajdująca się w granicach księstwa oświęcimskiego. Przełomowy był dla niego wiek XV, kiedy stał się własnością rodów: Hałcnowskich, Żydowskich, Pruszyńskich i Czeczów. Wieś była w wieku XVI jednym z aktywnych miejsc kościoła kalwińskiego, czego kres przyszedl w trakcie kontrreformacji. Miejsce to aż do roku 1945 było mocno zamieszkiwane przez rodowitych Niemców. To właśnie w roku 1945, osada została zniszczona niemal w 80 procentach po wielu walkach między nazistami, a wojskami radzieckimi. W roku 1977 – wieś została przyłączona do Bielska – Białej, stając się jedną z jej dzielnic, najdalej wysunięta na północ.
Po poświęceniu kościoła, pieczę nad nim sprawował ksiądz z pobliskich Komorowic (dziś również dzielnicy Bielska – Białej). W roku 1786 na skutek zmian, kościół przeszedł pod władania biskupa tarnowskiego, a 3 lata póniej zaczęli pojawiać się w nim wikariusze – ciągle jednak zależni od proboszcza z Komorowic. 25 kwietnia 1825 roku to kolejny ważny dzień z życia hałcnowskiego kościoła – to wtedy biskup Grzegorz Ziegler konsekruje świątynie, a w roku 1860 kościół w końcu staje się samodzielną parafią. Ważnym elementem świątyni są nadane w 1844 roku przez papieża Grzegorza VI odpusty w dniu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Matki Boskiej Różańcowej – które sprowadzały wiernych z różnych zakątków świata, by czcić Matkę Boską. Wraz z coraz to większą liczbą pielgrzymek i darami jakie zostawili pątnicy, kolejni proboszczowie rozbudowywali sanktuarium, a po okolicy roznosiły się historię o łaskach i uzdrowieniach wymodlonych w hałcnowskiej świątyni.
KORONACJA I NOWY KOŚCIÓŁ
2 lipca 1926 roku – za zgodą biskupa Stefana Sapiehy – biskupa krakowskiego, koronacji biskupimi koronami Cudownej Figury Matki Bożej Bolesnej dokonał ks. biskup Anatol Nowak. 10 lat później parafia została okradziona ze złotych koron i monstrancji, dlatego 7 lipca 1936 roku dokonano ponownej koronacji. II wojna światowa spowodowała ogromne zniszczenie kościoła. Dokładnie 4 lutego 1945 roku jeden z pocisków artyleryjskich wywołał zapalenie świątyni, a w konsekwencji spłonięcie figury Matki Boskiej Hałcnowskiej, która wielokrotnie wychodziła w całości z różnych opresji. Wierni bez wahania podjęli dzieło odbudowy kościoła i ufundowania nowej figury. Budowniczym nowej świątyni został ks. Paweł Skiba. Budowane w latach 1945-48 nowe sanktuarium uzyskało w ołtarzu miejsce na nową figurę Matki Bożej Bolesnej.
W latach 70 i 80 XX wieku, podczas zarządów proboszcza Władysława Goryla, udaje się odnowić sanktuarium, zyskać nowe dzwony, ołtarze ławki i konfesjonały, które uroczyście poświęcił 18 września 1977 roku ks. kardynał Karol Wojtyła. To właśnie on, już jako papież Jan Paweł II, dokonał poświęcenia 17 października 1992 roku w Rzymie koron papieskich, o które wnioskowała Kongregacja do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Uroczysta koronacja dokonała się 26 września 1993 roku. Wydarzeniu w Hałcnowie przewodniczył metropolita krakowski ks. kardynał Franciszek Macharski, wraz z arcybiskupem Stanisławem Nowakiem i biskupem Tadeuszem Rakoczym.
Nowym proboszczem Sanktuarium zostaje ks. Stanisław Morawa. Podejmuje on dzieło dobudowania zakrystii i rozpoczyna budowę kaplicy, która powiększa powierzchnię kościoła. W roku 2003 dokładnie w X rocznicę koronacji, odbyła się peregrynacja obrazu Matki Boskiej Hałcnowskiej po rodzinach, a rok później biskup bielsko-żywiecki dokonuje poświęcenia kaplicy Bożego Miłosierdzia.
Wraz ze skończeniem wszystkich remontów i napraw, przyszła z Rzymu radosna nowina. Papież Franciszek 28 sierpnia 2015 roku podniósł kościół w Hałcnowie do godności Bazyliki Mniejszej. Uroczystego ogłoszenia tej decyzji dokonał 2 lipca 2016 roku nuncjusz apostolski w Polsce ks. arcybiskup Celestino Migliore.
Wyświetl większą mapę
