Ludziom spoza Rudy Śląskiej bardzo trudno zrozumieć jest to miasto: poszczególne dzielnice bardzo różnią się od siebie, mają odmienny charakter i różną historię. Wiadomo, iż w 1243 roku istniała już niewielka wieś Ruda pozostająca w zależności wobec Biskupic – najstarszej dziś dzielnicy Zabrza. Ołów wytapiano w Rudzie już na początku XV wieku, kuźnica żelaza wzmiankowana jest w roku 1642. Średniowieczne źródła wspominają także o innych dzielnicach, wówczas wsiach: Orzegowie, Halembie, Bielszowicach oraz Kochłowicach. Nazwę najstarszej osady wiąże się z hutnictwem i wytopem rud: specyfika geologiczna terenu powodowała bowiem występowanie złóż węgla kamiennego tuż pod powierzchnią. Stąd podania o pastuszkach, którzy ogrzewali się paląc czarne kamienie zebrane w polu, stąd możliwość łatwego pozyskania paliwa do działalności hutniczej. Nawet w czasie dziewiętnastowiecznego, dynamicznego rozwoju przemysłowego tych obszarów dzisiejsze dzielnice nadal rozwijały się samodzielnie.
